Er bestaan verschillende manieren om pianoboeken in te delen in niveaus.
De bekendste manier is de indeling in 10 trappen in het boekje 'Nieuwe Leergang voor het Piano-onderwijs' van de pianopedagoog Drs. W.C.M. Kloppenburg.
Een nadeel van deze indeling is dat 10 trappen te weinig is, vooral voor de laagste niveaus dus voor de beginners. Zo staan op trap I boeken die bedoeld zijn voor de absolute beginner maar ook boeken die toch, voor een beginner, te moeilijk zijn. En om de stukken te kunnen spelen die op trap III en IV staan vereist al heel wat oefening. Het werkt niet erg motiverend wanneer iemand jarenlang op trap III of IV blijft hangen.
Een uitbreiding van het aantal trappen zou toch handiger zijn, bijvoorbeeld naar 12, 15 of 20 niveaus.
Een andere manier van indelen is te vinden op de website van de uitgever Henle. Een mooi voorbeeld van deze indeling is te zien bij de uitgave van Das Wohltemperierte Klavier I BWV 846-869 van J.S. Bach. Bekijk hier de pagina.
De indeling is in 9 Stufen (niveaus), dit is zelfs één niveau minder dan bij Kloppenburg. Blijkbaar gaf dit problemen want Henle heeft ook tussenniveaus gemaakt, bijvoorbeeld Stufe 3/4. Bij het voorbeeld van Bach zie je al deze niveaus voorbijkomen. Van Stufe 2 tot Stufe 7 met tussenniveaus zoals Stufe 3/4, Stufe 4/5 en Stufe 5/6. Heel slim zou je denken, speel je op niveau 3 en is niveau 4 nog te moeilijk, speel dan eerst stukken op het tussenniveau 3/4.
Bij nadere bestudering blijken er 9 niveaus en 8 tussenniveaus te zijn. Oftewel, dit niets anders dan een indeling in 17 niveaus. En wat mij betreft is een indeling in 17 niveaus een beetje merkwaardig. Kies dan voor een indeling in 15 of 20 niveaus.
Het is natuurlijk ook mogelijk om een indeling te maken van meer dan 20 niveaus maar dit stuit op praktische bezwaren. Een indeling in meer dan 20 niveaus wordt snel onoverzichtelijk en onhandig, bijvoorbeeld om te zoeken.
Andere indelingen die te vinden zijn o.a. beginner – elementair – gemiddeld – licht gevorderd – etc. Dit soort indelingen zijn over het algemeen wat vaag, want wanneer is iemand gevorderd of wat is elementair?
Het indelen van pianoboeken is geen exacte wetenschap. Er zijn zoveel verschillende soorten muzikale stijlen, (Bach, Chopin, Debussy, jazz, pop) en evenveel soorten technische problemen dat het onmogelijk is dit alles (exact) met elkaar te vergelijken. Bovendien vind de één Bach moeilijk en Debussy makkelijk en de ander juist andersom.
Voor pianoboekengids.nl heb ik een indeling gemaakt in 15 niveaus. Om een goede indeling te maken is het niet nodig om alle stukken goed te kunnen spelen. Om een goede indeling te kunnen maken is het wel belangrijk om goed te zijn in indelen, in structuur aanbrengen en overzicht houden. Ik heb alle bladmuziek bekeken en uitgebreide schema’s gemaakt om een zo goed mogelijke indeling te kunnen maken. Dankzij mijn muzikale en wiskundige achtergrond ben ik hier naar eigen tevredenheid in geslaagd.
Uiteraard zal op mijn overzicht ook kritiek te geven zijn, terecht of onterecht. Opbouwende kritiek is welkom en zal ik gebruiken om de pianoboekengids te verbeteren.